NCBiR: Konferencja na temat finansowania badań i wdrożeń w Polsce

NCBiR: Konferencja na temat finansowania badań i wdrożeń w Polsce

W dniach 3-4 września 2008 r. w Centrum Szkoleniowo-Konferencyjnym Uniwersytetu Warmińsko-Mazurskiego w Olsztynie-Kortowie odbyła się konferencja pt. „Skąd wziąć pieniądze i na co je wydać? Finansowanie badań i wdrożeń w Polsce: stan obecny, wyzwania, rekomendacje”. Temat konferencji nawiązywał do trwającej w Polsce dyskusji dotyczącej poszukiwania skutecznego systemu finansowania rozwoju innowacyjności.

Organizatorami konferencji byli: Narodowe Centrum Badań i Rozwoju, Związek Banków Polskich i Polskie Forum Akademicko-Gospodarcze. W konferencji uczestniczyli przedstawiciele administracji rządowej, w tym między innymi: Maria Elżbieta Orłowska – Sekretarz Stanu w Ministerstwie Nauki i Szkolnictwa Wyższego, Dariusz Daniluk – Podsekretarz Stanu Ministerstwie Finansów, Jacek Kapica – Podsekretarz Stanu Ministerstwie Finansów, Krzysztof Gulda – Dyrektor Departamentu Rozwoju Gospodarki w Ministerstwie Gospodarki, przedstawiciele instytucji finansowych, środowisk akademickich, gospodarczych oraz członkowie Rady Narodowego Centrum Badań i Rozwoju.

W imieniu organizatorów konferencję otworzył prof. Janusz Rachoń, Senator RP, Przewodniczący Rady Narodowego Centrum Badań i Rozwoju, Prezes Polskiego Forum Akademicko-Gospodarczego.

Gospodarze obiektów, w których odbywała sie konferencja, prof. Ryszard Górecki – pierwszy Rektor Uniwersytetu Warmińsko-Mazurskiego oraz prof. Józef Górniewicz – obecny Rektor tegoż uniwersytetu, przekazali uczestnikom informacje na temat swojej uczelni.

Krzysztof Pietraszkiewicz - Prezes Związku Banków Polskich w swoim wystąpieniu zwrócił uwagę na rosnącą w ciągu ostatnich kilkunastu lat wydajność polskiej gospodarki, na sukces przejawiający się w postępie rozwoju sfery produktów, procesów, organizacji, marketingu oraz na powstałe do tej pory instrumenty finansowania badań: ustawę o innowacyjności, kredyt technologiczny, Fundusz Poręczeń Unijnych, fundusze pożyczkowe i poręczeniowo-gwarancyjne.

Prof. Maria Elżbieta Orłowska – Sekretarz Stanu w Ministerstwie Nauki i Szkolnictwa Wyższego poinformowała zgromadzonych o stanie prowadzonych prac nad przygotowywaną reformą nauki i szkolnictwa wyższego. Przekazała informację na temat powstającego w resorcie pakietu pięciu ustaw, w tym ustawy o nowej agencji – Narodowym Centrum Nauki, nowelizacji ustaw dotyczących: Narodowego Centrum Badań i Rozwoju, jednostek badawczo-rozwojowych, Polskiej Akademii Nauk oraz zasad finansowania nauki. Pani Minister zapewniła, że istnieje zrozumienie ze strony Premiera i rządu dotyczące potrzeby zwiększenia nakładów środków budżetowych na naukę i działalność B+R, jednocześnie podkreślając, że budżet państwa nie powinien być jedynym źródłem finansowania.

Podczas konferencji odbyło się sześć paneli tematycznych: „Stan obecny, bariery i oczekiwania”, „Finansowanie wdrożeń z udziałem rynku komercyjnego”, „Przykłady współpracy sektorów nauki, gospodarki i finansów we wdrożeniach B+R – studium przypadków”, „Innowacje wspierane środkami zagranicznymi”, „Wzory i doświadczenia zagraniczne” oraz „Rekomendacje na przyszłość”. Każdy z paneli zakończony był dyskusją podsumowującą tematykę panelu.

Obecny stan organizacji badań naukowych i prac rozwojowych w Polsce przedstawił Dyrektor Narodowego Centrum Badań i Rozwoju, prof. Bogusław Smólski. Zwrócił uwagę na niedofinansowanie sfery B+R, na niekorzystną strukturę wewnętrzną budżetu nauki, bardzo niski udział podmiotów gospodarczych w finansowaniu badań i wdrożeń, niewielki odsetek badaczy zatrudnionych w przemyśle, wieloetatowość kadry naukowej i słabo funkcjonujące mechanizmy konkurencyjności. Przedstawił wyniki badań wskazujące na czynniki zwiększające innowacyjność polskich firm. Omówił rolę funduszy strukturalnych UE w finansowaniu badań i wdrożeń. Za najważniejsze dla rozwoju sfery B+R uznał: jakość prowadzonych w Polsce badań oraz uzyskanie społecznego zrozumienia dla wkładu nauki w przyszły rozwój gospodarczy, poprawę zdolności środowiska naukowego do odpowiadania na potrzeby gospodarki i społeczeństwa, zwiększenie nakładów na naukę i osiągnięcie zrównoważonego poziomu finansowania nauki z budżetu państwa i środków prywatnych.

Podczas panelu poświeconego finansowaniu wdrożeń, Prezes Krzysztof Pietraszkiewicz scharakteryzował polski sektor bankowy. Zwrócił uwagę na duże zaległości w budowaniu potencjału materialnego instytucji finansowych, niski poziom funduszy własnych sektora bankowego. Polska posiada jedną z najniższych w Europie zdolność do finansowania rozwoju gospodarki.

Jarosław Fordoński, Dyrektor w BRE Banku SA poinformował, że projekty badawcze mogą być finansowane przez banki komercyjne dopiero na pewnym, zaawansowanym etapie ich wdrażania, z uwagi na wielkość akceptowalnego ryzyka. Banki komercyjne nie są również zainteresowane finansowaniem działalności firm typu start-up, które wymagają innego modelu finansowania.

Prezes Krajowego Funduszu Kapitałowego SA, Jarosław Gębala przekazał informacje o działaniach KFK. Fundusz ten skłonny jest ponosić ryzyko inwestowania w działalność B+R, zakładając ponadprzeciętną stopę zwrotu z inwestycji.

Wiceprezes Ogólnopolskiego Stowarzyszenia Aniołów Biznesu POLBAN zwrócił uwagę, że dla inwestorów inwestujących swoje nadwyżki finansowe problemem często nie jest brak środków, lecz brak dobrych projektów badawczych. Prezes Polskiego Stowarzyszenia Funduszy Pożyczkowych określiła system funduszy pożyczkowych jako system otwarty na finansowanie działalności badawczo-rozwojowej. Przedstawicielka Banku Gospodarstwa Krajowego, w swoim wystąpieniu nawiązała do finansowania działalności badawczo-rozwojowej przy pomocy kredytu technologicznego. Podkreśliła, że duże zainteresowanie kredytem w latach ubiegłych spowodowało ustanowienie korzystniejszych warunków jego udzielania w chwili obecnej.

Swoimi spostrzeżeniami na temat uwarunkowań procesu finansowania badań w Polsce podzielili się reprezentanci środowiska akademickiego, w tym: prof. Katarzyna Chałasińska-Macukow – Rektor Uniwersytetu Warszawskiego, Przewodnicząca Konferencji Rektorów Akademickich Szkół Polskich oraz prof. Antoni Tajduś – Rektor Akademii Górniczo-Hutniczej, Przewodniczący Konferencji Rektorów Polskich Uczelni Technicznych.

Prof. Katarzyna Chałasińska-Macukow mówiła o szansach, jakie stwarza możliwość wykorzystania znacznych środków finansowych z funduszy strukturalnych UE na lata 2007-2013.

Rektor AGH, prof. Antoni Tajduś odnosząc się do problemów współpracy środowiska naukowego i gospodarczego, podkreślił niewielkie wykorzystanie staży i praktyk w przemyśle.

Uczestniczący w konferencji prof. Wojciech Stec – Wiceprezes Polskiej Akademii Nauk zwrócił uwagę na bardzo niskie uposażenia młodych pracowników nauki, skutecznie uniemożliwiających pozyskiwanie najzdolniejszych, najbardziej utalentowanych osób do pracy w ośrodkach naukowych w Polsce.

Wszyscy biorący udział w konferencji, organizatorzy, prelegenci oraz pozostali uczestnicy wyrazili potrzebę corocznego organizowania tego typu konferencji.